تفاوت فرضیه و نظریه (تئوری) چیه؟
تفاوت فرضیه و نظریه (تئوری) چیه؟
دو کلمه فرضیه و تئوری شاید از نظر ما تفاوت زیاد و مهمی نداشته باشن اما فرق بین فرضیه و تئوری در مباحث علمی، خیلی زیاده و کاربردشون هم متفاوته. در این مقاله از دیفرتو شما رو با تفاوت تئوری و فرضیه و کاربرد و مشخصات هر کدوم آشنا می‌کنیم.
نظریه یا تئوری (theory) چیه؟
نظریه یا تئوری یه توضیح آزمایش شده و اثبات شده برای یه سری فاکتور معتبر و ثابت شده‌اس. نظریه همیشه با مدارک، اثبات و پشتیبانی میشه. فرضیه فقط یه پیشنهاد برای نتیجه‌ای محتمل هست که باید آزمایش بشه و ممکنه اشتباه باشه. نظریه نسبیت انیشتین، یه نظریه‌س چون بارها و بارها آزمایش و اثبات شده و نتایج آزمایش‌ها هر دفعه به نتیجه انیشتین رسیدن. اما فقط بخاطر اینکه تئوری انیشتین ثابت شده به این معنی نیست که آزمایش کردن این نظریه تموم شده. مثالهای دیگه : نظریه بیگ بنگ، نظریه جرم و تغییرات اقلیمی.
فرضیه (hypothesis) چیه؟
فرضیه، توضیح پیشنهاد شده یا یه پدیده قابل مشاهده‌اس و یا پیش‌بینی منطقی ارتباط تصادفی ممکن بین چندتا پدیده است. ممکنه یه نفر فکر کنه یه زندانی که توی زندان مهارت انجام یه کار رو یاد می‌گیره وقتی آزاد بشه کمتر احتمال داره جرمی رو مرتکب بشه. این یه فرضیه‌س، یه حدس منطقی. روش علمی میتونه برای آزمایش این فرضیه استفاده بشه، برای اینکه نشون بده این فرضیه غلطه یا اینکه تضمین کنه فرضیه برای تحقیقات بیشتر مناسبه (توجه: فقط بخاطر اینکه یه فرضیه غلط از آب درنمیاد به این معنی نیس که همیشه یا بیشتر وقتا درسته. اگه بعد از یه مدت طولانی تحقیق کردن، پشت سر هم درست بودنش ثابت شد، اون وقت ممکنه به یه نظریه تبدیل بشه).
تصور غلط رایج در مورد تئوری و فرضیه
مردم معمولاً از لفظ نظریه استفاده می‌کنن در حالیکه منظورشون فرضیه‌اس. برای مثال: «میگرن بخاطر قهوه خوردن بعد از ساعت ۲ بعد از ظهر شروع میشه». خب این فقط یه نظریه‌س، نه یه قانون. این در واقع یه پیشنهاد منطقی بر اساس مشاهداته، مثلا بگیم ۲ تا مثال از خوردن قهوه بعد از ساعت ۲ بعد از ظهر باعث میگرن شدن؛ ولی حتی اگه این درست باشه، ممکنه میگرن به خاطر دلیلهای دیگه‌ای ایجاد شده بوده باشه. چون این مشاهده، فقط یه احتمال منطقیه، میتونه آزمایش بشه و حتی قابل رد شدن و یا اثبات شدنه که این نشون میده چنین مشاهده‌ای فقط یه فرضیه محسوب می شه، نه یه نظریه. پس هر چیزی که ما به عنوان تفاوت داده و اطلاعات میشناسیم، لزوماً فرضیه و نظریه نیستن.
تفاوت بین فرضیه و نظریه یا تئوری
در علم، نظریه، یه توضیح اثبات شده برای یه سری فرضیه معتبر و ثابت شده‌اس. ولی چیزی به عنوان «فرضیه ی اثبات شده» وجود نداره. فرضیه‌ها میتونن آزمایش یا رد بشن، ولی«اثبات» نه. علم اینطوری نیس. قیاس‌های منطقی براساس قواعد میتونن ثابت بشن ولی فرضیه‌ها نه. به علاوه اگر تئوری از فرضیه ساخته شده، چون فرضیه ها باید قابل آزمایش باشن، عجیبه که ادعا کنیم یه تئوری لازم نیست قابل آزمایش باشه. پس نتیجه میگیریم تفاوت فرضیه و نظریه کاملا مشخص و بارزه.
